سخنان شيخ الحديث در افتتاحيه سال تحصيلی جديد عين العلوم گشت

جلسه افتتاحیه سال تحصیلی جدید عین العلوم گشت در سال جاری: ۹۴\۱۳۹۳ = ۱۴۳۶\۱۴۳۵ صبح امروز با تلاوت جناب مولوی حسان فاضلی رأس ساعت ۱۱:۱۰ دقیقه آغاز گردید و بعد از ایشان شیخ الحدیث مولانا سید محمد یوسف حسین پور، مدیر محترم عین العلوم و دبیر کل شورای هماهنگی مدارس علوم دینی اهل سنت سیستان و بلوچستان به ایراد سخن با استناد از آیه‌ی شریفه‌‌ی ﴿والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و إن الله لمع المحسنین﴾ پرداخت؛ مشروح سخنان ایشان به شرح ذیل است:

طلاب عزیز و محترم و اساتید گرانقدر! خدا را هزاران در هزار شکر و سپاس می‌گوییم باز هم به ما و شما فرصت داد که مجددا در آغاز سال تحصیلی جدید قدم بگذاریم و در چهار دیواری مدرسه دینی قرار بگیریم، این فرصت‌ها نعمت‌های بسیار بزرگ و والایی هستند که الله تعالی در اختیار برخی بندگان می‌گذارد و بسیاری از نوجوانان و جوانان دیگر هستند که از این گونه فرصتها عقب می‌مانند و موفق نمی‌شوند که از این گونه فرصت‌ها استفاده ببرند، چنین نیست که لیاقت آن را ندارند یا استعدادشان ضعیف است، بلکه بسیاری شایستگی بیشتری دارند، اما این توفیق شامل حالشان نمی‌شود؛ پس این توفیق که شامل حال ما شد به فضل و یمن الهی بوده پس باید سپاس‌گذار باشیم. به برخی اجل فرصت نمی‌دهد و برای برخی قسمت و شانس همکاری نمی‌کند. به هر حال الله تعالی می‌فرمایند: ﴿لئن شکرتم لأزیدنکم و لئن کفرتم إن عذابی لشدید﴾.

شکر نعمت، نعمتت افزون کند /٭/ کفر نعمت از کفت بیرون کند

هرگاه انسان نسبت به این‌گونه نعمت‌ها شکر به جا آورد، الله تعالی مزید نعمت عطا می‌کند و اگر کفر نعمت بورزد، همان نعمت هم از دست او گرفته می‌شود؛ لذا بر ما و شما لازم است که قلباً، عقیدتاً، لساناً و عملاً از این نعمت الهی قدر دانی کنیم.
این نشست من و شما یک نوع آغازی از برنامه تعلیمی حوزه است، لذا به طور پیشگفتار یا مقدمه تذکراتی عرض می‌شود که نسبت به آن‌ها توجه خاص بنماییم.
نخست باید به این حدیث جناب نبی اکرم – صلی الله علیه و سلم – توجه داشته باشیم که حضرت فاروق اعظم آن را از نبی اکرم – صلی الله علیه و سلم – نقل و روایت می‌نماید که: «إنما الأعمال بالنیات و إنما لکل امرء ما نویٰ فمن کانت هجرته إلى الله ورسوله فهجرته إلى الله ورسوله ومن کانت هجرته إلى دنیا یصیبها أو إلى امرأۃ یتزوجها فهجرته إلى ما هاجر إلیه»؛ نبی اکرم – صلی الله علیه و سلم – می‌فرماید: مدار پذیرش اعمال که عمل‌ها به بارگاه الهی پذیرفته شوند و موجب اجر و پاداش قرار بگیرند بر این است که نیت و تصمیم گیری انسان فقط برای رضای الله تعالی باشد.
کارهای ما بر سه قسم‌اند:
۱- کارهایی که انجام دادنشان لازم است که فرایض و واجبات‌اند.
۲- کارهایی که انجام آن‌ها برای ما حرام و ناجایز و خودداری از آن‌ها بر ما فرض است که محرمات و مکروهات‌ در آن داخل‌اند، اگر ما به خاطر خدا اعمال انجام دادنی را انجام بدهیم پاداششان حسب مقررات الهی از ده تا هفتصد إلی ماشاء الله زیاد می‌باشد؛ اما اگر نیت ما به خاطر رضای الله نباشد گرچه انجام‌شان می‌دهیم فاسد در می‌آیند به جای این‌که برای ما اجری داشته باشند وبال و گناه آن‌ها گریبان‌گیر ما می‌گردند، هم‌چنین اگر انجام ندادنی‌ها را به خاطر الله تعالی انجام ندهیم ثواب می‌یابیم و اگر به طور عادت رها کنیم ثوابی هم نمی‌رسد؛ لذا از ترک گناه انسان می‌تواند به مقام ولایت هم برسد… طلاب و اساتید محترم حدیث غار را استحضار داشته باشند که آن سه نفری که در غار محبوس گردیدند، بر حسب آیه ﴿فإذا رکبوا فی الفلک دعوا الله مخلصین له الدین﴾، چاره‌ای جز پناه بردن به الله تعالی ندیدند، اما در اینجا توکل باید بر عمل نیکی باشد که بتوان بر آن توسل جست که یکی از آن‌ها برای گناهی که چندین سال به دنبالش بود اما هنگام یافتن فرصت، ترس خدا در دلش آمد و آن را ترک کرد لهذا این شخص به همین کارش توسل جست و دعایش قبول شد و راه غار باز شد، لذا قبولیت دعای شخص به معنی تقرب به اوست.
۳- کارهایی که انجام و عدم انجام‌شان برابر است در این صورت نیت اهمیت دارد که اگر همراه نیت باشد ارزش پاداشی را می‌گیرند.
الآن خواندن علم تا این اندازه که بتوانیم عقیده خود را تصحیح کنیم فرض است و تا اندازه‌ای که فرایض را یاد داشته باشیم و درست انجام بدهیم فرض و لازم است و در حد درست کردن اخلاق هم لازم است، الله تعالی ائمه مجتهدین را رحمت بفرمایند که اعمال انجام دادنی و ندادنی را برای ما مشخص کرده‌اند که اگر کسی یک کتاب فقهی را بخواند و بر آن عمل بکند برای نجاتش کافی است؛ اما شما می‌خواهید مقتدای مردم باشید؛ لذا خواندن شما از حد فرض در گذشته و به جواز رسیده است، اگر به این نیت درس بخوانیم که مدرس، امام جمعه، خطیب و … قرار بگیریم عمر و تلاشمان به باد رفته است؛ لذا هدف ما از خواندن ما بعد الفریضة این باشد که رضای الهی را حاصل کنیم و خود بر آن عمل کنیم و مردم را نیز راهنمایی نماییم. بنابراین نخستین چیز بر ما این است که نیت خود را اصلاح کنیم که جز رضای الله و تصحیح اعمال و اخلاق، هدف دیگری نداشته باشیم. تصحیح نیت از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است لذا در هر کار و عملی که انجام می‌دهیم باید در نظر داشته باشیم که رضای الهی را حاصل کنیم و اگر توانستیم گناهی را ترک کنیم شکر گذار الله تعالی باشیم.
اخلاص چگونه به دست می‌آید؟! در حدیثی آمده است که روزی در جلسه‌ای که آن‌حضرت – صلی الله علیه و سلم – با صحابه نشسته بودند، شخصی نا‌ آشنا وارد مجلس شد لباس بسیار سفید و تمیزی پوشیده بود و آثار گرد و غباری بر او نبود گویی تازه استحمام نموده و لباس عوض کرده و وارد مجلس شده است و محاسن و موهایش کاملا سیاه بود، کسی او را نمی شناخت … ادب مجلس آن‌حضرت – صلی الله علیه و سلم – این بود که مردم گرداگرد آن‌حضرت – صلی الله علیه و سلم – می نشستند، اما این شخص آمد و حلقه را شکست و جلو رفت و کنار نبی اکرم – صلی الله علیه و سلم – روبرو و طوری نشست که زانوهایش با زانوهای آن‌حضرت – صلی الله علیه و سلم – متصل شد، گویا ادب مجلس را رعایت نکرد، صحابه متحیر شدند، حیرت اول اینکه او را نشناختند و آثار سفر هم بر او نبود و دوم اینکه ادب مجلس را به جا نیاورد. ادب دیگر صحابه این بود که آن‌حضرت را به نام صدا نمی‌زدند؛ این شخص بر خلاف این، آن‌حضرت– صلی الله علیه و سلم – را به نام صدا کرد؛ و این رفتارش حیرت صحابه را بیشتر کرد، به هر حال چند سوال پرسید:
۱- ایمان چیست؟! آن حضرت جواب دادند.
۲- اسلام چیست؟! آن حضرات جواب دادند.
۳- احسان (اخلاص) چیست؟! آن حضرت – صلی الله علیه و سلم – فرمودند: «أن تعبد الله کأنک تراه فإن لم یکن تراه فإنه یراک»؛ اگر می‌خواهیم که نیتمان صحیح باشد، فورا این اندیشه را داشته باشیم که خدا ما را می‌بیند؛ مانند اینکه چند طلبه در اتاق با هم بی تکلف هستند ولی اگر استادی داخل اتاق بیاید همه مؤدب می‌نشینند؛ لذا در همه اوقات باید چنین فکر کنیم که درست است که ما خدا را نمی‌بینیم ولی او ما را می‌بیند؛ لذا عرضم این است که اخلاص را به دست آورید و به دست آوردنش این است که خدا را در محضر داشته باشیم.
مسئله دیگر که به صورت مقدمه در ذهنتان باشد این است: «من لم یشکر الناس لم یشکر الله»؛ هرگاه کسی قدر انسان‌ها را نداند از خدا هم قدردانی نمی‌کند، لذا کسی که نه ماه کم و بیش برای شما زحمت می‌کشد و علم خود را به شما منتقل می‌کند ارزش دارد، حضرت علی – رضی الله تعالی عنه – می فرماید: «أنا عبد من علمنی حرفا إن شاء أعتقنی أو رقبنی». پس اساتیدی که علم خود را به شما می‌آموزانند، حقشان را به جا آورید و نیز به کتاب‌هایی که علم را در آن‌ها می‌خوانید احترام و حفاظتشان را به جا آورید مخصوصا اگر عاریه مدرسه باشند نگهداریشان لازم است.
نکته دیگری که خیلی مهم است مطالعه شما عزیزان می‌باشد، لذا سعی بر این باشد که هر درس را قبل از اینکه از اساتید محترم فرا بگیرید کاملا مطالعه بفرمایید، مطالعه از طلوع گرفته شده، همان طوری که خورشید طلوع می‌کند و بر کل زمین تشرف دارد، کسی که مطالعه می‌کند باید هم‌چنان بر مطالب و مضامین کتاب اشراف داشته باشد و طلبه باید چنان مطالعه داشته باشد که بتواند در صورتی که اشتباهی از استاد صورت گرفت جلویش را بگیرد و با استاد همکاری نماید. این ممکن است که گاهی شاگرد از استادش پیشی بگیرد و استعداد بالاتری داشته باشد که پیامبر اکرم – صلی الله علیه و سلم – هم در این باره فرموده‌اند: «رُبّ حَامِل فقه إِلَى من هُوَ أفقه مِنْهُ، وَرب حَامِل فقه لَیْسَ بفقیه» یا «رُبّ مبلّغ أوعى من سامع».
مدیریت عین العلوم گشت در ادامه با بیان دو خاطره که یکی برای خود ایشان و دیگری برای مولانا کشمیری و شیخ الهند اتفاق افتاده بود؛ طلاب را تشویق و ترغیب نمودند. وی هم‌چنین نسبت به برخی آداب تعلیم و تعلم یادآوری نمودند و در آخر توصیه‌ای به طلاب تخصصی نمودند که در واقع نه تنها در علم، بلکه در عمل باید تخصص داشته باشند.
این جلسه با دعای مولانا محمد دهقان پایان یافت.

لازم به ذکر است که همه ساله همه ساله بیش از ۳۵۰ طلبه در مدرسه‌ی علوم دینی عین العلوم در دوره‌های حفظ و قرائت، کتاب و دوره‌های تخصص فقه و حدیث به صورت شبانه روزی، و حدود ۱۵۰ نفر در بخش خواهران فقط روزانه، و حدود ۸۰۰ نفر در مکاتب وابسته به عین العلوم در نقاط مختلف استان از این چشمه‌ی زلال علم و دانش بهره‌مند می‌گردند.