معارف قرآنی

﴿وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ﴾ [سورهٔ حجرات، آیهٔ ١١] و بر یکدیگر لقب بد نگذارید، بد نامی است گناهکاری بعد از ایمان، و هر کس توبه نکند، پس آنها ظالم هستند. خلاصهٔ تفسیر و یکدیگر را با القاب بد صدا نکنید (زیرا همهٔ این امور گناه محسوب می‌شوند، لذا) پس از ایمان آوردن نامگذاری (مسلمانی) به گناه، بد است (وقتی که مرتکب گناهی شوید و در …

﴿وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ﴾ [سورهٔ حجرات، آیهٔ ١١] ترجمه: و یکدیگر را عیب نگیرید. معارف و مسائل چیزی که در این آیه از آن ممانعت آمده است، «لمز» است، بدین معنا که از کسی عیبی بگیرند و یا عیب او را ظاهر کنند و یا بنابر عیبی او را مورد طعن قرار دهند. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَ لَا تَلمِزُوا أَنفُسَکُم﴾؛ یعنی از خود عیب نگیرید، این حکم مانند آن است که در آیهٔ ٢٩ سورهٔ سبا …

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ﴾ ترجمه: ای مؤمنان! هیچ قومی، دیگری را تمسخر نکند، شاید آنها از ایشان بهتر باشند، و نه زنانی زنان دیگر را [مسخره کنند]، شاید آنها از اینها بهتر باشند. [سورهٔ حجرات، آیه ١١] خلاصهٔ تفسیر ای مؤمنان! نباید مردانی بر مردانی و زنانی بر زنانی دیگر بخندند، چه بسا (کسانی که به …

این آخرین آیهٔ سورهٔ آل عمران است كه مشتمل بر چند وصیت بسیار مهم برای مسلمانان و به عبارتی، خلاصهٔ كل سوره است.

قرآن كریم دربارهٔ شراب و قمار توضیح می‌دهد كه در هر دو مورد، مقداری مفاسد و خرابی و تا حدودی نفع و سود وجود دارد؛ اما مفاسد و زشتی‌های آنها بیشتر از سود و منافع‌شان است. بنابراین باید بررسی شود كه منافع و سود آنها چیست و زشتی‌ها و مفاسد آنها چه می‌باشد، و بررسی شود كه از چه لحاظ مفاسد و زشتی‌های آنها بیشتر از منافع و سود آنها می‌باشد؟ نیز در پایان چند …

حكمت‌های اصلی و حقیقی احكام إلٰهی را خود احكم الحاكمین می‌داند و بس؛ ولی از تفكر و اندیشه در احكام شرعی، معلوم می‌شود كه شرع مقدس اسلام در صدور احكام، احساسات و حالات درونی انسان را كاملاً ملاحظه و رعایت فرموده است تا انسان در انجام دادن آنها زیاد دچار زحمت و مشكل نشود. خود قرآن كریم فرموده است: ﴿لَا يُكَلِّفُ اللهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا﴾ [بقره: ٢٨٦]؛ «خداوند به هیچ كس دستوری نمی‌دهد كه از …

﴿یَسْئَلُونَکَ عَنِ الخَمْرِ وَالمَیْسِرِ قُلْ فِیهِمَآ إِثْمٌ کَبِیرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَآ أَکْبَرُ مِنْ نَّفْعِهِمَا﴾ [بخشی از آیهٔ ٢١٩، سوره بقره] از تو دربارهٔ حکم شراب و قمار سؤال می‌کنند، بگو در آنها گناه بزرگ و فوایدی برای مردم هست و گناهشان بزرگ‌تر از نفع آن‌هاست. خلاصهٔ تفسیر حکم شراب و قمار مردم از تو دربارهٔ شراب و قمار سؤال می‌کنند، بگو در (انجام دادن) این دو (کار) گناه بزرگ و فوائدی برای مردم (هم) هست و(لی) …

﴿وَمَا مِنْ دابَّهٍ فِی الأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللهِ رِزْقُهَا﴾ [سوره هود: ۶] و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر اینکه روزیِ او بر خداست. در این آیه، یک احسان بزرگ بر انسان ذکر گردید و آن این‌که نه تنها خداوند مسئولیت روزی انسان‌ها را به ‌عهده گرفته، بلکه روزی همهٴ جانداران و جنبندگان را نیز بر عهده گرفته است… لفظ ”مِنْ“ بیانگر عمومیت است؛ یعنی عموم درندگان، خزندگان، پرندگان، حشرات و هر حیوان دریا و خشکی …

آیات قرآن كریم دو گونه‌اند: نخست: آیاتی كه خداوند آن‌ها را بدون پاسخ به سؤال كسی یا وقوع حادثه‌ای خاص، نازل فرموده است. دوم: آیاتی كه در پاسخ سؤال، یا حادثه‌ای ویژه نازل گردیده است؛ بنابراین، سبب و دلیلی را كه باعث نزول آیات نوع دوم گردیده، ”شأن نزول“ نامیده‌اند. مثلاً آیه‌ی زیر در مورد واقعه‌ی به خصوصی نازل گشت: ﴿وَلَا تَنكِحُوا المُشْرِكاتِ حَتّىٰ یؤْمِنَّ وَلَأَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَیرٌ مِن مُّشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ﴾ [بقره: ٢٢١]؛ «با …

قرآن كريم دفعتاً و يك‌باره بر آن حضرت صلى الله عليه وسلم نازل نشده، بلكه به تدريج در طول مدت ٢٣ سال فرو فرستاده شده است. جبرئيل عليه السلام گاهي يك آيه كوتاه و بلكه جزئي از يك آيه و گاه چندين آيه را با خود مي‌آورد؛ به عنوان مثال، كوتاه‌ترين قسمت قرآن كه به يك بار توسط فرستاده باري تعالى نازل شد، جمله‌ي ﴿غَيْرُ أُوْلِي الضَّرَرِ﴾ بود كه قسمتي از آيه‌ي طولاني ٩٥ سوره‌ي …