گفتن ”بسم الله“ در آغاز هر کار

پیش از هر حال و هر کار باید ”بسم الله“ گفت که در آن کار خیر و برکت می‌آید و نیز از اثرات شیطان در امان می‌ماند؛ زیرا شیطان همیشه به فکر آزاررسانی انسان‌هاست و از هر فرصتی برای ضرررسانی به آنان استفاده می‌کند. چنانکه در احادیث آمده است:

۱- انسان که به هنگام قضای حاجت، قبل از اینکه خود را عریان کند، اگر این دعا را نخواند: «بِسْمِ اللهِ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الخُبُثِ وَالخَبَائِثِ»، شیطان برهنگی او را به باد مسخره می‌گیرد که آیا این است وضعیت تو؟!
بسا اوقات ضررهای دیگری نیز وارد می‌کند. [چنانکه در برخی روایات آمده است: «یَلْعَبُ بِمَقَاعِدِ بَنِی آدَمَ»؛ شیطان با نشستگاه‌های انسانها بازی می‌کند./ مترجم]

۲- اگر انسان به هنگام غذا با نام خدا خیر و برکت حاصل نکند، شیطان با او شریک شده و غذایش را خراب و بی‌برکت می‌کند. بنابراین در حدیث آمده است: اگر کسی در آغاز ”بسم الله“ را فراموش کرد، در وسط اگر به یادش آمد، آن را بگوید؛ چرا که بر اثر آن آثار شیطانی از بین خواهد رفت و خیر و برکت غذا برمی‌گردد. اما در وسط چنین بگوید: «بِسْمِ اللهِ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ»؛ من برکت نام خدا را در ابتدا و انتهای غذا خواستارم.

۳- شیطان به هنگام عمل جنسی نیز نزدیک می‌شود و آثار بدی به‌جا می‌گذارد؛ لذا به خاطر حفاظت از آن باید این دعا را خواند: «بِاسْمِ اللهِ اللَّهُمَّ جَنِّبْنَا الشَّیطَانَ وَجَنِّبْ الشَّیطَانَ مَا رَزَقْتَنَا»؛ به نام خدا، ای الله! ما هر دو را از اثرات شیطانی دور کن و آن کودکی را هم که به ما ارزانی می‌داری، نجات بده.

۴- شیطان ظرفهای غذا را نیز خراب می‌کند که آن دو صورت دارد:

– اگر اشیای خوراکی با گفتن ”بسم الله“ پوشیده نشوند، در آن آثار بد می‌اندازد؛ لذا دستور این است که نباید ظرفهای غذا سرگشاده گذاشته شوند، اگر با گفتن ”بسم الله“ بر آنها روپوشی گذاشته شود، جن‌ها و شیاطین نمی‌توانند آنها را باز کنند.

– به هنگام صرف غذا، ظرف باید کاملاً صاف گردد؛ در حدیث آمده است که شیطان ظرفی را که لیسیده نشود، می‌لیسد. اگر ظرفها صاف کرده شوند، برای غذا خورنده استغفار می‌کنند. وجهش ظاهراً چنین است که آن ظرف خوش شده که او را از لیسیدن شیطان حفاظت نمود.

از این معلوم می‌گردد که جمادات نیز نوعی ادراک و احساس دارند. همین است وجه آنکه زمین و آسمان نسبت به مرگ مؤمن می‌گریند و آن قسمت از زمین که بر آن عمل نیکی انجام گرفته است، در قیامت گواهی می‌دهد. والله أعلم.

۵- در حدیث آمده است: اگر کسی شب‌هنگام به وقت وارد شدن به خانه، ”بسم الله“ نگوید، شیطان نیز داخل می‌شود و شاد می‌گردد که تمام شب همراه با انسان است و اگر بدون گفتن ”بسم الله“ غذا بخورد، در غذایش شریک و خوشحال می‌شود که فرصت غذایی برایش رسیده است. لذا دستور رسید که با گفتن ”بسم الله“ به خانه درآیید و شب با گفتن ”بسم الله“ در را ببندید که بر اثر آن جن و شیاطین نمی‌توانند وارد خانه شوند.

این از وقایع زیادی تأیید می‌شود؛ واقعه‌ی مشهوری در زمان حضرت علی – رضی الله عنه- رخ داد که جنّی به صورت گربه‌ای وارد خانه‌ای شد. اهل خانه با گفتن ”بسم الله“ در را بستند. جن دیگری نیز به صورت گربه بالای در آمد، دید که در بسته است، گربه‌ی قبلی را فراخواند و گفت: در را باز کن تا من هم بیایم. گفت: نمی‌توانم آن را باز کنم؛ زیرا با گفتن ”بسم الله“ بسته شده است. باز گفت: مقداری غذا به من بده، جواب داد: این کار را هم نمی‌توانم بکنم. پرسید: چرا؟ اینکه خانه‌ی بزرگی است و حتماً خوراکی زیادی در آن هست. گفت: غذا زیاد است، اما همه‌ی ظرفهای غذا با گفتن ”بسم الله“ بسته شده‌اند و من نمی‌توانم آنها را باز کنم. گربه‌ی بیرونی گفت: امروز حضرت علی – رضی الله عنه- به شهادت رسیده است.
وقتی که صاحب‌خانه این سخن را شنید، آن را به اطلاع حضرت معاویه – رضی الله عنه- رسانید. سپس معلوم شد که سخن راست بوده است. والله أعلم.

۶- در حدیث صحیح آمده است: اگر سُتره‌ای جلوی نمازگزار نباشد، شیطان می‌کوشد تا نمازش را خراب کند و چون حکم الهی است که ستره گذاشته شود، آن رحمتهای خداوندی را به نمازگزار نزدیک می‌کند و شیطان در جایی که رحمتهای الهی نزدیک باشد، نمی‌تواند اثر بگذارد.

۷- شیطان به هنگام وضو گرفتن وسوسه می‌اندازد و شاید به خاطر دفع آن، گفتن ”بسم الله“ قبل از آغاز وضو و به هنگام شستن هر یک از اعضا مسنون و مستحب است.

۸- در حدیث صحیح آمده است: شیطان به هنگام خواب بر بینی انسان می‌نشیند و آثار غفلت و خرابی را بر او می‌اندازد [لذا باید با گفتن ”بسم الله“ به خواب رفت].

۹- روایت است که اگر نمازگزار در حالت نماز خمیازه کرد و به هنگام باز شدن دهان ”ها“ گفت، این برای چنین عبادت بزرگی مثل نماز جایز نیست و شیطان از آن خوشحال می‌شود که این شخص دارد نمازش را ناقص می‌کند یا با تعجب می‌گوید: این بی‌ادب از آداب نماز غافل است. والله أعلم.

خلاصه اینکه یگانه راه نجات از این قبیل مفاسد و اثرات بدی که – طبق گفته‌های وحی نبوت – از جن و شیاطین به انسان می‌رسد، این است که قبل از آغاز هر کاری ”بسم الله“ بگوید که به برکت و عظمت نام اعظم الله، از همه‌ی مفاسد، شرارتها، آفات و خرابی‌ها در امان بماند. الله تعالى همه‌ی ما را به این نسخه‌ی کیمیاوی مستفید و بهره‌ور سازد – آمین-.

انوار ۶/ ترجمه مولانا حسین‌پور