نگاهی كوتاه به زندگی‌نامه شیخ الحدیث مولانا حسین پور حفظه الله

خاندان

سید محمّد یوسُف حسین‌ پور فرزند سید محمّد کریم بن شهيد ملا سيد غلام محمد بن سيد محمد نور مي‌باشد؛ اين خاندان در منطقه به سادات حسيني مشهور مي‌باشند. بزرگان اين خانواده همواره به دعوت و اصلاح مردم مشغول بوده‌اند؛ درخشان‌ترين چهره‌ي اين خاندان، مولانا سيد عبدالواحد شاه گشتي مشهور به حضرت صاحب مي‌باشد؛ وي فرزند شهيد ملا سيد غلام محمد و عموي مولانا محمد يوسف مي‌باشد. يوسف به سال ۱۳۴۹ هـ.ق./ ۱۳۰۹ شمسي در شهر گشت متولد شد. هنوز به نوجواني نرسيده بود كه پدر گرامي‌اش را از دست داد و دو سالي از اين حادثه‌ي تأسف بار نگذشته بود كه از دامان پر مهر و محبت مادر نيز محروم شد و طعم تلخ يتيمي را كاملاً چشيد. خود مي‌گويد: مادرم را فقط به اندازه‌اي ياد دارم كه براي من دعاي خير مي‌كرد و تأثير دعاهايش را در زندگيم احساس نمودم.

در دامان عمويش حضرت صاحب پرورش يافت؛ از همان دوران کودکی آثار رشد و سعادت در وی نمایان بود.

بالای سرش ز هوشمندی /٭/ می‌تـافـت سـتاره‌ی بلـنـدی

تحصیلات ابتدایی

تحصیلات ابتدایی را تا کلاس چهارم دبستان  خواند. در سال ۱۳۵۸ (هـ.ق.) همزمان با تأسیس مدرسه‌ی عین العلوم گُشت توسط عموی بزرگوارش حضرت مولانا سید عبدالواحد، معروف به «حضرت صاحب» (از شاگردان مفسر بزرگ، مولانا حسین‌علی)،  وارد این مدرسه گردید و دروس ابتدایی و مقدماتی را تا کتاب کنزالدقائق و کافیه نزد ایشان به اتمام رساند.

تحصیلات عالی

سپس مولانا، با مشورت عموی بزرگوارش، برای گذراندن تحصیلات عالی به پاکستان ـ که تازه به استقلال رسیده بود ـ سفر نمود. ابتدا به مدت یک سال در مدرسه‌ی دارالهدى ٹیڈی به تحصیل پرداخت؛ سپس هنگامی که متوجه شد علمای پاکستان، مدرسه‌ای همطراز دارالعلوم دیوبند در شهر ٹنڈو اللهیار، به نام دارالعلوم تأسیس نموده‌اند و برخی علمای بلندپایه‌ی هند بدان‌جا آمده‌ا‌‌ند، به آن مدرسه رفت و به مدت سه سال از محضر اساتید آن‌جا بهره‌ها برد. در سال ۱۳۷۳ (هـ.ق.) به مدرسه‌ی قاسم‌العلوم ملتان رفته و دوره‌ی حدیث را در آنجا گذراند. در اين زمان مولانا موسى خان بازي با ايشان همكلاس بود كه جمعاً شركاي دوره‌ي حديث ۲۷ نفر بودند.

ایشان در سال ۱۳۷۴ (هـ.ق.) دوره‌ی تخصص فی الحدیث النبوی را در جامعة العلوم الإسلامیة نیوٹاون کراچی ـ که در همان سال تأسیس شده بود، گذراند؛ در این دوران امور داخلی مدرسه را نیز بر عهده داشت.

درس تفسیر را نیز از محضر مفسّر بزرگ، مولانا عبدالله درخواستی (شاگرد رشید مولانا حسینعلی) فرا گرفت.

اساتيد مشهور

از مهم‌ترين اساتيد وي مي‌توان علماي بزرگوار ذيل را نام برد:

۱ . مولانا سيد عبدالواحد گشتي معروف به حضرت صاحب،
۲ . شيخ التفسير حضرت مولانا عبدالله درخواستي،
۳ . محدث العصر علامه سيد محمد يوسف حسيني بنوري،
۴ . شيخ الحديث مولانا عبدالخالق ملتاني،
۵ . مولانا مفتي محمود،
۶ . مولانا بدرعالم ميرتهي،
۷ . مولانا عبدالرشيد نعماني،
۸ . مولانا اشفاق الرحمن كاندهلوي،
۹ . مولانا عبدالحق نافع،
۱۰ . مولانا عبدالعزيز كاملپوري.

فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی

حضرت صاحب قبل از این که به حق‌آباد هجرت کند، طی نامه‌ای به مولانا دستور می‌دهد که بعد از فراغت، فوراً به گُشت برگردد. مولانا حسین‌پور امتثال امر نموده و از علامه بنوری برای بازگشت به وطن، اجازه می‌خواهد؛ علامه بنوری چون نبوغ و استعداد علمی و امتیازات خدادادی را در وی مشاهده کرده است، می‌فرماید: «یوسف! در اینجا بمان!» مولانا جریان نامه را بیان می‌کند. به ناچار استاد بزرگوار با دل ناخواسته با او خداحافظی می‌کند و می‌گوید: «نمی‌توان پسر مردم را مجبور به ماندن نمود.»

وقتی که مولانا به گُشت میرسد، حضرت صاحب سرپرستی مدرسه و مسجد را به او می‌سپارد و خود به حق‌آباد هجرت ‌می‌کند.

خـدای جهـان را هـزاران سپاس /٭/ که گوهر سپرده به گوهر شناس ایشان

در همان ابتدا با پشت‌کار و جدیت، با استفاده از راهنمایی‌های حضرت صاحب و علامه بنوری فعالیت خویش را آغاز نمود و مدرسه را بيش از پيش ترقي داد تا جايي كه در آن زمان به عنوان يگانه‌ي مدرسه‌ي ديني فعال در بلوچستان ياد مي‌شد. تاکنون (۱۴۳۵ هـ.ق) شصتمين سال است که این مسئولیت خطیر مدیریت و تدریس علوم قرآن و حدیث بر عهده‌ي ايشان مي‌باشد و همه ساله دانش آموختگاني از اين چشمه‌ي علمي عين العلوم به جامعه‌ي اهل سنت تحويل داده مي‌شود.

مولانا حسين پور مبتكر جشن‌هاي دانش آموختگي مدارس ديني اهل سنت در بلوچستان مي‌باشد؛ به ابتکار وي، برای اولین بار در بلوچستان، جشن فارغ التحصیلی و دستاربندی طلاب عین‌العلوم، در سال ۱۳۹۰ (هـ.ق.)، با حضور علمای طراز اول بلوچستان؛ هم‌چون حضرت مولانا سید عبدالواحد، معروف به «حضرت صاحب»، رهبر مذهبی اهل سنت حضرت مولانا عبدالعزیز ملازاده، مولانا محمد شهداد سراوانی، مولانا عبدالعزیز ساداتی، مولانا قمرالدین ملازهی، مولانا محمد عمر سربازي، مولانا محمد ابراهيم دامني، مولانا نظرمحمد ديدگاه و… برگزار گردید كه در نوع خودش بي نظير بود و شايد بعد از روي كار آمدن صفويه، اولين جشن دانش آموختگي طلاب اهل سنت در ايران باشد.

نیز از ابتکارات وی می‌توان به پایه‌گذاری شورای هماهنگی مدارس دینی اهل سنت استان سیستان و بلوچستان اشاره نمود که هم اینک ایشان دبیر کل این شورا می‌باشد؛ اوّلين جلسه‌ي شورا نيز به رياست ايشان در مدرسه‌ي علوم ديني عين العلوم گشت با حضور علماي استان از جمله مولانا محمد شهداد سراواني، مولانا تاج محمد بزرگزاده، مولانا محمد عمر سربازي، مولانا عبدالرحمن چابهاري، مولانا مفتي خدانظر (به نمايندگي از مولانا عبدالعزيز) و… برگزار و تصميمات اوّليه‌ي اين شورا اتخاذ گرديد.

مولانا محمّد یوسف، از مشاوران ارشد مولانا عبدالعزیز در امور مذهبی، اجتماعی و سیاسی بود و به هنگام تدوین قانون اساسی در مجلس خبرگان رهبری در تهران ، حدود چهار الى پنج ماه ایشان را همراهی کرد.

بیش‌تر وقت ایشان صرف فعالیت‌های اجتماعی، دیدارهای مردمی و حل و فصل اختلافات قومی و مذهبی می‌شود؛ به حق از مصلحان بزرگ بلوچستان می‌باشد و درصد زیادی از امنیت استان سیستان و بلوچستان مرهون زحمات ایشان و علمای هم‌فکر ایشان است که آرامش خود را فدای راحتی مردم نموده‌ا‌‌ند.

ویژگی‌های اخلاقی

مولانا زندگی بسیار ساده‌ا‌‌ی دارد. خانه‌اش بسیار ساده است. لباس معمولی و ساده بر تن دارد. کسی که مقام والای علمی و شهرت ایشان را شنیده و برای اوّلین بار ایشان را می‌بیند، او را نمی‌شناسد. کارهایش را خود انجام می‌دهد. از میهمانان پذیرایی می‌کند. به کارهای کشاورزی می‌پردازد. جهت جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای مدرسه، شخصاً به مناطق مختلف می‌رود. نمی‌پسندد که کسی برای استقبال وی از جای برخیزد. با کارهای ناروا، به شدت برخورد می‌کند. با وجود این که مدیر حوزه‌ی‌ علمیه می‌باشد، اما برای خود هیچ‌گونه مزایای خاصی را قایل نشده است، حتى دفتر مدیریت جداگانه‌ای ندارد. تا کسی با وی سخن نگوید، سکوت اختیار می‌کند. احترام علما را – هر چند که شاگردان خودش باشند – به جا می‌آورد؛ بسيار پیش آمده که کفش‌های آنان را راست نموده است. به نماز شب، دو رکعت بعد از وضو و تلاوت قرآن پایبند است. وی بسیار متواضع، ساده‌زیست و به دور از هر نوع تکلف است. اکثراً در منزل مشغول مطالعه و تلاوت قرآن کریم است.

شیوه‌ی تدریس

مولانا در جلسه‌ی تدریس، تا آخر به صورت چهارزانو می‌نشیند؛ هر چند که درس ایشان، با وجود سنّ زیاد به دو ساعت به طول بینجامد؛ حتى برای یک بار دیده نشده که به بالش تکیه بزند و به تدریس بپردازد و گاهی از ابتدای درس تا انتها دوزانو می‌نشیند. در تفهیم مطالب دقیق و در شیوه‌ی تدریس بی‌نظیر است؛ با زبانی ساده و شمرده شمرده، به شرح متون می‌پردازد؛ رخدادهای تاریخی را طوری بیان می‌کند که انگار انسان در آن صحنه حضور دارد. چنان شیوا و شیرین به تدریس می‌پردازد که اگر کسی ساعت‌ها در پای درسش بنشیند، هیچ گاه احساس خستگی نمی‌کند.

جایگاه علمی و دیدگاه علما نسبت به ایشان

جایگاه علمی ایشان، از لقب‌های «شیخ‌الحدیث» و «أستاذ العلماء» که علمای طراز اوّل بلوچستان به ایشان داده‌اند، مشخص می‌شود. بارها بعد از نماز فجر قرآن مجيد را تفسير نموده است و نزدیک به نیم قرن است که به تدریس صحیح بخاری و سایر کتب تفسير، حدیث، فقه و… اشتغال دارد و تقریباً بیشتر علمای بلوچستان شاگرد مستقیم و غیرمستقیم ایشان هستند.

آرای فقهی و علمی ایشان در میان علما جایگاه خاصی دارد و فتاوای ایشان مقبول خاص و عام‌اند. در سال ۱۴۳۰ هـ.ق. جامعة العلوم الإسلامیة نیوٹاون کراچی، از بزرگ‌ترین مدارس علمی پاکستان، جهت تجلیل از مقام شامخ علمی ایشان، جلسه‌ای برگزار کرد و ایشان در یک جلسه درسی از صحیح بخاری را القا نمود.

مولانا سید محمّدیوسف ـ به تعبیر شیخ‌الإسلام علامه مفتی محمدتقی عثمانی : ـ «از علمای محبوب منطقه می‌باشد.»

حضرت صاحب به ایشان علاقه‌ی خاصی داشت و از ایشان همیشه به عنوان مولانا محمدیوسف‌جان یاد می‌کرد و مردم را جهت استفاده به محضر ایشان می‌فرستاد.

حضرت مولانا عبدالعزیز ملازاده نيز علاقه‌ي خاصي به ايشان داشت؛ به همين خاطر فرزند برومندش شهيد مولوي عبدالملك را جهت تحصيل به نزد ايشان فرستاد. مولانا عبدالعزيز همیشه می‌فرمود: «من مولانا محمّدیوسف را بسیار دوست دارم.»

آثار علمي

ترجمه کتاب‌های زیر از فعالیت‌های ارزشمند وی محسوب می‌گردند:

۱ . تفسیر معارف القرآن؛ اثر گران‌سنگ مفتی اعظم پاکستان، حضرت مفتی محمّد شفیع دیوبندی؛
۲ . حجة الله البالغة؛ شاهکار علمی حضرت امام شاه ولی الله محدث دهلوی؛
۳ . سیرت خلفای راشدین؛ تالیف حضرت علامه عبدالشکور فاروقی لکنوی؛
۴ . علوم القرآن؛ اثر علامه سید شمس الحق افغانی (ترجمه‌ی ناتمام مولانا محمّد شهداد سراوانی را تکمیل نمود)؛
۵ . مواد مخدر از دیدگاه فقه اسلام؛ تألیف دکتر عبدالله بن محمد احمد الطیار؛
۶ . داستان رفاقت من با مودودی؛ تألیف مولانا محمّدمنظور نعمانی (تاكنون چاپ نشده است)؛
۷ . أنوار الباری شرح اردو صحیح بخاری؛ افادات علامه انورشاه کشمیری و دیگر اکابر محدثین.

نيز درس‌هاي تفسير و حديث ايشان، بيانات شيوا، نكته‌هاي مهم علمي كه بيان نموده‌اند، پاسخ به مسائل مردمي و مقاله‌هاي نوشته شده توسط ايشان ـ هر چند معدوداند و بقيه از دست رفته‌اند ـ آثار مهم و ارزشمندي هستند كه در اين تارنما رونما خواهند شد ـ إِنْ شَاءَ اللهُ تَعَالَىٰ ـ.